Odszedł Michał „Joka” Marten – współzałożyciel Kalibra 44

Michał „Joka” Marten, współtwórca kultowego składu Kaliber 44 i jeden z pionierów polskiego hip‑hopu, zmarł 1 maja w wieku 47 lat. Smutną wiadomość przekazał w mediach społecznościowych jego młodszy brat i sceniczny partner Marcin „Abradab” Marten, prosząc o uszanowanie rodzinnej żałoby.

Charyzmatyczny głos ery „psycho rapu”

Urodzony 12 maja 1977 r. w Katowicach Joka wszedł na scenę w 1993 r., gdy wspólnie z Piotrem „Magikiem” Łuszczem, Rafałem „Jajonaszem” Łukaszczykiem i Abradabem założył Kaliber 44. Już rok później ukazało się demo „Usłysz nasze demo”, które wyznaczyło nowy, eksperymentalny kierunek w polskim rapie – tzw. „psycho rap”.

Debiutancka płyta „Księga tajemnicza. Prolog” (1996) na stałe wpisała grupę do kanonu polskiej muzyki, a następnie „W 63 minuty dookoła świata” (1998) i „3:44” (2000) przypieczętowały status Kalibra 44 – ostatni z albumów zdobył Fryderyka w kategorii album roku hip‑hop.

Twórcza droga po rozpadzie Kalibra 44

Po wydaniu „3:44” Joka wyjechał na kilka lat do Stanów Zjednoczonych. Po powrocie nagrywał sporadycznie, ale każda jego zwrotka była dla fanów wydarzeniem: pojawił się m.in. na „Emisji spalin” (Abradab, 2005) i „ExtraVertik” (2012) oraz współpracował z Miuoshem, L.U.C‑iem, Pokahontazem, Jimkiem czy Fokusem.

W 2011 r. magazyn „Machina” umieścił Jokę na 26. miejscu listy 30 najlepszych polskich raperów, a rok później serwis Porcys sklasyfikował go na 5. miejscu analogicznego zestawienia.

Pamięć o legendzie

Data i miejsce ceremonii pogrzebowej nie są jeszcze znane. „Wierzę, że na zawsze pozostanie w naszych sercach” – napisał Abradab.

Fani, dziennikarze i artyści wspominają dziś charakterystyczny, zachrypnięty głos i pełne metafor teksty Joki, które inspirowały kolejne pokolenia twórców hip‑hopu w Polsce.

Kaliber 44 bez Michała Martena nigdy nie będzie już taki sam, ale jego wpływ na kulturę i brzmienie rodzimego rapu pozostanie niezatarty.

Fot. PAP/ Marcin Obara