Wybory parlamentarne w Portugalii 2025 – centroprawica wygrywa, ale rząd znów bez większości
Exit poll: Sojusz Demokratyczny przed socjalistami i rosnącą Chegą
Niedzielne, przedterminowe głosowanie do 230-osobowego Zgromadzenia Republiki przyniosło zwycięstwo blokowi centroprawicy Sojusz Demokratyczny (AD) premiera Luísa Montenegro, tworzonemu przez Partię Socjaldemokratyczną (PSD) i chadeków z CDS-PP. Zgodnie z badaniem Uniwersytetu Katolickiego AD uzyskał 29–34 proc. głosów.
Drugie miejsce zajęli socjaliści (PS) z wynikiem 21–26 proc., a tuż za nimi – prawicowa partia Chega André Ventury (20–24 proc.). To historyczny moment: po raz pierwszy od czasów rewolucji goździków w 1974 r. układ duopolu PS–PSD może zostać poważnie naruszony przez trzecią siłę parlamentarną.
Wyniki exit poll (UC)
| Komitet / partia | Poparcie (%) |
|---|---|
| Sojusz Demokratyczny (PSD + CDS-PP) | 29 – 34 |
| Partia Socjalistyczna (PS) | 21 – 26 |
| Chega | 20 – 24 |
| Inicjatywa Liberalna (IL) | 4 – 7 |
| Livre | 3 – 6 |
| CDU (komuniści + Zieloni) | 2 – 4 |
| Blok Lewicy (BE) | 1 – 3 |
Frekwencja wyniosła 58–64 proc., zbliżając się do poziomu marcowych wyborów (59,8 proc.).
Trzecią turę kryzysu uruchomiła niepewność polityczna
To już drugie przedterminowe wybory od marca 2024 r. Wówczas AD przejęło władzę, ale premier Montenegro szybko znalazł się pod presją zarzutów korupcyjnych. 11 marca 2025 r. szef rządu nie uzyskał wotum zaufania i prezydent rozwiązał parlament.
Niedzielny rezultat nie rozwiązuje problemu stabilnej większości. Nawet przy ewentualnym sojuszu z Inicjatywą Liberalną AD pozostaje rządem mniejszościowym – kluczowe będzie stanowisko Chegi. Lider André Ventura już w marcowej kampanii deklarował gotowość do rozmów o współpracy, ale PSD broniło się przed formalną koalicją z partią określaną jako radykalnie prawicowa.
Lewica rozproszona, ale Livre zyskuje
Tradycyjna lewica odnotowała wyraźny spadek poparcia. Koalicja komunistów i Zielonych (CDU) oraz Blok Lewicy (BE) zeszły poniżej 4 proc. – prawie o połowę mniej niż w 2019 r. Jedynym beneficjentem po lewej stronie jest ekologiczno-proeuropejskie Livre (3–6 proc.), kładące nacisk na transformację energetyczną i prawa socjalne.
Co dalej? Scenariusze powyborcze
- Rząd mniejszościowy AD – wariant najbardziej prawdopodobny, kontynuujący dotychczasowy układ PSD/CDS-PP z poparciem doraźnym IL.
- Cicha współpraca z Chegą – PSD oficjalnie nie chce koalicji, ale może potrzebować głosów Ventury do uchwalenia budżetu i reform podatkowych.
- Wielka koalicja PSD–PS – teoretycznie zapewniłaby większość konstytucyjną, lecz politycznie wydaje się mało realna tuż po ostrej kampanii.
Formalne wyniki ogłosi Krajowa Komisja Wyborcza w najbliższych dniach. Tymczasem prezydent Marcelo Rebelo de Sousa rozpocznie konsultacje, które mają wskazać kandydata na premiera zdolnego do zdobycia poparcia parlamentu.
Fot. PAP/EPA/JOSE SENA GOULAO
