Nowy papież – przed jakimi wyzwaniami stanie następca Franciszka?
Finanse Watykanu: deficyt i konieczność dalszych reform
W 2024 r. Stolica Apostolska zamknęła budżet deficytem przekraczającym 80 mln €. Mimo cięć administracyjnych i połączenia wielu urzędów, wdrożonych przez papieża Franciszka, wydatki – zwłaszcza emerytalne – rosną szybciej niż przychody. Ciężarem pozostaje też afera związana z londyńską kamienicą, która kosztowała Watykan ok. 140 mln € strat. Skazany w tej sprawie kard. Angelo Becciu odwołuje się i domaga prawa udziału w konklawe, co dodatkowo komplikuje sytuację.
Nowy biskup Rzymu będzie musiał zatem:
- wypracować trwałe źródła dochodów dla Stolicy Apostolskiej,
- kontynuować transparentność finansów,
- uporządkować kwestie emerytalne Kurii.
Niewygodna spuścizna skandali seksualnych
Franciszek rozpoczął bezprecedensową walkę z nadużyciami: powołał komisję ds. ochrony nieletnich, zwołał szczyt w Watykanie i usuwał hierarchów tuszujących przestępstwa. Kolejny papież stanie przed zadaniem utrzymania tej twardej linii – zarówno poprzez sankcje kanoniczne, jak i współpracę z wymiarem świeckiej sprawiedliwości.
Polaryzacja doktrynalna i pytanie o rolę kobiet
Synod o synodalności ujawnił głębokie różnice między progresywną wizją Kościoła „otwartych drzwi”, a konserwatywną obroną status quo. Kwestie najbardziej sporne to:
- Diakonat kobiet – komisja utworzona przez Franciszka nie wydała ostatecznego werdyktu.
- Pastoralne podejście do osób LGBT+ i rozwiedzionych w nowych związkach.
- Kontynuacja reform liturgicznych oraz decentralizacji władzy biskupów.
Wielu kardynałów uważa, że nowy papież powinien jasno określić kierunek – i albo pogłębić rozpoczęte zmiany, albo zbudować most między skrzydłami Kościoła, by uniknąć dalszych podziałów.
Rola kobiet – od teorii do praktyki
Choć Franciszek podniósł rangę świeckich ekspertek w Kurii Rzymskiej, temat diakonatu pozostał nierozstrzygnięty. Oczekiwania części katoliczek (i katolików) sięgają dalej – domagają się dostępu kobiet do realnej władzy decyzyjnej, nie tylko konsultacyjnej.
Globalne rozwarstwienie Kościoła
Kolegium kardynalskie jest dziś najbardzej zróżnicowane geograficznie w historii – prawie połowa elektorów pochodzi spoza Europy. Problemy prezentowane podczas kongregacji różnią się więc diametralnie: od prześladowań w Afryce i Azji, po laicyzację Zachodu. Nowy papież będzie musiał odnaleźć wspólny mianownik dla 1,4 mld wiernych, a zarazem słuchać lokalnych Kościołów.
Podsumowanie – profil poszukiwanego lidera
Kardynałowie oczekują następcy, który:
- Ustabilizuje finanse i przywróci zaufanie po skandalach.
- Kontynuuje zero tolerancji wobec nadużyć seksualnych.
- Złagodzi napięcia doktrynalne, definiując przestrzeń dialogu.
- Da głos peryferiom – Kościołom młodym i dynamicznie rosnącym.
- Będzie komunikacyjnie sprawny, aby wiarygodnie mówić do podzielonego świata mediów.
Już 7 maja kardynałowie zamkną za sobą drzwi Kaplicy Sykstyńskiej. Ktokolwiek wyjdzie na balkon bazyliki św. Piotra jako nowy papież, odziedziczy Kościół stojący na progu największych wyzwań finansowych i kulturowych od pół wieku.
Fot. PAP/EPA/MASSIMO PERCOSSI
