Wielki Piątek – cisza ołtarza, adoracja krzyża i post ścisły. Co dzieje się dziś w kościołach?
Wielki Piątek to jedyny dzień w roku liturgicznym, w którym Kościół katolicki nie sprawuje Mszy świętej. W świątyniach sprawowana jest natomiast Liturgia Męki Pańskiej – nabożeństwo pełne symboli upamiętniających ostatnie godziny ziemskiego życia Jezusa.
Początek w ciszy
Celebrans wchodzi do prezbiterium w absolutnej ciszy i kładzie się krzyżem – gestem prostracji oddaje cześć krzyżowi, na którym umarł Chrystus. Nie ma znaku krzyża ani pozdrowienia wiernych; Liturgia Męki Pańskiej jest bowiem kontynuacją wielkoczwartkowej liturgii Wieczerzy Pańskiej.
Słowo, które prowadzi pod krzyż
Centralnym punktem liturgii słowa jest opis męki według św. Jana.
– Kościół akcentuje przede wszystkim chwałę odkupienia przez krzyż – miłość aż do końca – podkreśla jezuita ks. Paweł Bucki.
Po Ewangelii rozbrzmiewa rozszerzona modlitwa powszechna. Dziesięć intencji obecnych w Mszale Rzymskim obejmuje cały Kościół, papieża, katechumenów, wyznawców innych religii, niewierzących, rządzących oraz chorych i cierpiących.
– Chrystus umarł za wszystkich; modlitwa obejmuje więc cały świat – dodaje duchowny.
Adoracja krzyża
Najbardziej wymowną częścią nabożeństwa jest adoracja krzyża. Wierni podchodzą procesyjnie, aby przez uklęknięcie, skłon lub pocałunek oddać cześć znakowi zbawienia.
– Krzyż przypomina, że w ludzkim życiu istnieją cierpienie, przebaczenie i miłość ofiarna – wartości często gorszące dla tych, którzy szukają prostych rozwiązań – zauważa abp Józef Kupny.
Grób Pański i nocna adoracja
Na zakończenie Ciało Chrystusa w monstrancji zostaje przeniesione do symbolicznego Grobu Pańskiego. Przy ołtarzu adoracji wierni czuwają aż do Wigilii Paschalnej. W naszej tradycji groby – nierzadko o patriotycznym wystroju – budowane są od wieków; ich centralnym punktem pozostaje Najświętszy Sakrament.
Droga krzyżowa ulicami miast
W wielkopiątkowy wieczór wiele parafii organizuje plenerowe Drogi Krzyżowe. W Kaliszu główne nabożeństwo rozpocznie się o 20.00 i poprowadzi je biskup kaliski. Wierni przejdą z lampionami ulicami Starego Miasta, rozważając stacje męki Chrystusa.
Post ścisły i wstrzemięźliwość
Prawo kanoniczne zobowiązuje wszystkich katolików od 14. roku życia do wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych, a pełnoletnich (do 60. roku życia) także do postu ścisłego – tylko trzy posiłki w ciągu dnia, w tym jeden do syta. Chorzy są zwolnieni z przepisów, jednak Kościół zachęca zdrowych do przedłużenia postu aż do Wigilii Paschalnej.
Zbiórka na Ziemię Świętą
Tradycyjnie w Wielki Piątek odbywa się ogólnoświatowa zbiórka na utrzymanie miejsc świętych w Jerozolimie. Ofiary złożone przy adoracji krzyża wspierają franciszkanów opiekujących się Bazyliką Grobu Bożego oraz lokalnych chrześcijan.
Nowenna do Miłosierdzia Bożego
W Godzinie Miłosierdzia (15.00) wielu wiernych rozpoczyna dziewięciodniową nowennę przed Świętem Miłosierdzia Bożego, której tekst przekazała św. Faustyna Kowalska.
Wielki Piątek to czas ciszy, refleksji i adoracji. Przez liturgiczne znaki Kościół przypomina, że krzyż nie jest końcem historii, lecz zapowiedzią poranka Zmartwychwstania.
Fot.: PAP/Bartłomiej Zborowski
